‘We moeten meer over waarde nadenken dan over kosten’
Cécile
van Oppen
Scheidend voorzitter werkgroep Lange termijn & systeemverandering
‘Hoe langer we radicale keuzes uitstellen, hoe pijnlijker de circulaire transitie wordt’
Een verbod op slopen. Een fiscale heffing die gebaseerd is op het woonoppervlak per persoon per vierkante meter, zodat er meer doorstroming op de woningmarkt komt en er minder nieuwbouw nodig is. Een leegstandsboete. Een waarderingssystematiek op basis van planetaire grenzen. En een houdbaarheidstermijn voor wetgeving, zodat wetten verjaren en er actie moet worden genomen om ze langer van kracht te laten blijven. Het zijn zomaar een paar radicale ideeën die tot grote spijt van Cécile van Oppen het gebundeld advies van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie niet hebben gehaald. “Jammer”, vindt de oprichter en mede-eigenaar van adviesbureau Copper8, die vijf jaar lang lid was van het Transitieteam en voorzitter van de werkgroep Lange termijn/systeemverandering. “Naar mijn zin gaan de adviezen die het eindrapport hebben gehaald lang niet ver genoeg. Het had een stuk radicaler gemogen. Nee: gemoeten. Want de systeemverandering die nodig is om de circulaire transitie te versnellen, gaat er alleen komen als we radicaal durven te denken en te doen.”
Dat laatste kun je aan Van Oppen wel overlaten. Wat ze beroepshalve als adviseur doet, deed ze ook consequent binnen het Transitieteam: erop hameren dat de circulaire transitie niet alleen een technische kant heeft, maar ook essentiële economische, fiscale en juridische aspecten. “Sterker nog: op die gebieden zijn systeemveranderingen nodig. Als die er niet komen, kunnen we de circulaire doelen voor 2030 en 2050 vergeten.” Samen met enkele randvoorwaarden belandden de adviezen van de werkgroep Lange termijn/systeemverandering niet alleen prominent in het eindrapport van het Transitieteam maar ook in het Manifest Circulaire Bouweconomie 2050. “In de laatste fase zijn de meest radicale adviezen gesneuveld, misschien wel omdat ze niet pasten in de vier toekomstscenario’s voor Nederland in 2050 die het PBL heeft ontwikkeld”, blikt Van Oppen terug. “Ik snap dat, maar vind het jammer want het eindresultaat is daardoor toch wat braafjes.”
Geen tijd te verliezen
De geboorte van haar tweede kind, een gezonde dochter, heeft de gedrevenheid van Van Oppen alleen maar vergroot. “Onder de vlag van Copper8 ben ik al ruim tien jaar overtuigd van de noodzaak van de circulaire transitie, maar nu ik twee kinderen heb kijk ik er toch anders naar. Het is misschien een cliché maar omdat het om hun toekomst gaat, ben ik nog radicaler, nog fanatieker geworden. We hebben geen tijd te verliezen, moeten echt gas geven en radicale keuzes gaan maken.” In de wetenschap dat het nieuwe Transitieteam meters gaat maken, blijft Van Oppen dat vooral doen binnen Copper8, dat ‘bouwt aan de circulaire economie, door te adviseren, te onderzoeken en te ondernemen’. Onder het motto ‘practice what you preach’ hebben de circulaire pionier en haar compagnon daarbij geen groeidoelstelling: meer dan vijftien adviseurs zal Copper8 niet krijgen en dankzij een vierdaagse werkweek is het bureau op vrijdag altijd gesloten. “Durf radicaal te zijn”, drukt ze de leden van het nieuwe Transitieteam op het hart. “En laat je niet leiden door de belangen van de organisatie die je vertegenwoordigt, maar door je gevoelens en overtuigingen als mens.”
Op waarde schatten
Realiseer je ook, voegt ze eraan toe, dat een pijnloze circulaire transitie niet bestaat. “Er gaan belangen en bedrijven sneuvelen, om plaats te maken voor nieuwe belangen en bedrijven die de kansen die de circulaire economie biedt wél op waarde weten te schatten. Door daar nu eerlijk over te zijn en ook radicaal naar te handelen, voorkomen we dat de circulaire transitie in de toekomst nog veel pijnlijker wordt.”